ÖTV Neleri Değiştirdi?
Yeni ÖTV düzenlemesi, otomotiv sektöründe hem memnuniyet hem de tartışmaları beraberinde getirdi. Yerli üretim oranı yüksek içten yanmalı araçlara ve elektrikli modellere sağlanan teşvikler, hibrit araçların da bu geçiş sürecinde desteklenmesiyle birlikte piyasada belirgin bir hareketlilik yaşanıyor. Otomobil markaları bunu stok araçlarını satmak için bir fırsat olarak kullanabilir.
Ancak yüksek motor hacimli ithal araçlara uygulanan %220'ye varan ÖTV artışları, bu sınıfta ciddi fiyat yükselişlerine yol açtı. Bu durumun özellikle cari açık dengelenmesi hedefine hizmet ettiği düşünülüyor.
Alt ve orta segment araçlarda ise durum farklı. ÖTV oranlarının düşmesiyle birlikte bazı modellerde belirgin indirimler gözlemlendi. Örneğin, Renault Megane Sedan, Clio ve Duster modellerinde ÖTV'nin %80'den %75'e düşmesiyle birlikte 70 bin TL'ye varan fiyat düşüşleri yaşandı. Benzer şekilde, Fiat Egea Sedan %5,5'lik bir indirimle 1.044.000 TL'ya gerilerken, Hyundai i10 gibi modellerde de yaklaşık 60 bin TL'lik düşüşler kaydedildi. Hyundai i10 1.2 MPI modeli 1.129.000 TL'dan 1.066.689 TL'ya düşerken, i20, Bayon ve Tucson (hibrit) modellerinde de paralel indirimler uygulandı. Yerli üretim avantajına sahip bu modellerin daha rekabetçi fiyatlarla piyasada yer alması, tüketici nezdinde olumlu etki yaratacak.
ÖTV'nin %220'ye çıktığı büyük hacimli lüks araçlarda fiyatlar 100 bin TL ile 500 bin TL arasında artış gösterdi. Örneğin, 3,0 litre üzeri motor hacmine sahip bir sedan modeli, önceki fiyatı 2,5 milyon TL iken yeni düzenleme sonrası 3 milyon TL'yi aştı.
Hibrit araçlar ise yeni düzenlemenin en çok avantaj sağladığı motor tipi oldu. Hibrit modellerin eşdeğer içten yanmalı araçlara kıyasla daha düşük vergilendirilmesi, bu araçlara olan talebi artıracak. Nissan X-Trail örneğine bakarsak bu aracın fiyatı 3.245.000 TL'dan 3.094.000 TL'ya (%4,65 indirim) çekildi. 2024'ün ilk altı ayında hibrit satışları toplam pazarın %14,2'sini oluştururken bu oranın 2025’in ilk 6 ayında %27,56'ya çıkması pazarın ne kadar büyük bir değişim yaşadığını gösteriyor.
Elektrikli araçlarda ise pazar payı bir önceki yıla göre %125 artışla %16,27'ye ulaştı. Altyapıdaki gelişmeler, düşen maliyetler ve yeni model lansmanları bu büyümeyi tetikleyen unsurlar arasında. Şarj istasyonlarında sıra olduğu, araçların yolda kaldığı veya batarya ömrünün çok az olduğu şeklindeki haberler ise tüketicinin yaşadığı olumlu pratikle örtüşmediği için itibar görmüyor.
Ancak her segment aynı olumlu havayı solumuyor. Özellikle pick-up araçlarda ÖTV'nin %4'ten %50'ye çıkması, bu segmentte ciddi fiyat artışlarına yol açtı. Toyota Hilux'un başlangıç paketi %50'ye yakın zamla 2.984.000 TL'ya yükselirken, Ford Ranger %44 zamla 4.067.000 TL seviyesine geldi. Bu artışların, pick-up'ların binek amaçlı kullanımını azaltarak ticari kullanıma yönlendirme amacı taşıdığı anlaşılıyor. Fakat bu durumun, önümüzdeki dönemde segmentin daralmasına yol açabileceği de çok açık olarak görülüyor. Üreticilerin faiz kampanyaları ve özel indirimlerle bu etkiyi hafifletmeye çalışması bekleniyor.
Genel olarak 2025'in ilk yarısı, otomotiv pazarı için 2024'e kıyasla daha iyi geçti. Binek araç satışları %17, ticari araç satışları ise %11 civarında arttı. Döviz kurlarının nispeten istikrarlı seyretmesi ve elektrikli araçlardaki teknolojik gelişmeler, tüketici talebini canlı tutan unsurlar oldu. Ancak faiz oranlarının henüz düşmemesi ve vergi artışlarına dair belirsizlikler, bazı tüketicilerin satın alma kararını ertelemesine neden olabiliyor.
ÖTV düzenlemesinin piyasa şartlarına uyum sağlama açısından esneklik getirdiği kabul edilse de vergi yükünün artması veya tüm araçlarda vergi artıı gibi bir algının ortaya çıkması tüketiciler üzerinde olumsuz bir algı yaratabiliyor. Markaların, özellikle yaz aylarında durgun geçen satışları hareketlendirmek için faiz kampanyaları ve size özel kampanyalar gibi mesajlar vererek farklı finansman çözümleri sunması bekleniyor. Kısa vadede piyasanın bu yeni vergi rejimine uyum sağlama sürecini yakından takip etmek gerekecek.