Serbest piyasa kurallarına uyum konusunda büyük bir mesafe kateden Çin hala bazı eksiklerini gidermeye çalışıyor. Her sektörde ölçek ekonomisinin kurallarına göre hareket ederken, serbest rekabetin Çin firmaları arasında zarara yol açmamasını hem de tüketicilerin bundan olumsuz etkilenmemesini sağlama yönünde çaba harcıyor. Otomotiv üretimi ve ihracatı bu açıdan kilit bir konumda bulunuyor.

Çin’de piyasa düzenleme kurumu bu kapsamda, otomotiv endüstrisinde fiyat düzenlemelerine uyum için yeni bir kılavuz taslağı yayınlayarak otomotiv sektörünün büyük oyuncularından konuyla ilgili görüş talep etti. Amaç, otomotiv sektöründe halihazırda bazı küçük üreticileri piyasadan süren yıkıcı fiyat rekabeti dizginlemek ve otomobil markalarının belli kurallara uymasını sağlamak.

Çin hükümeti, daha haziran ayında BYD'nin başlattığı elektrikli araçlardaki indirim savaşına müdahale ederek en büyük elektrikli araç üreticilerinin CEO'larını Pekin'de bir toplantıya çağırmıştı. O zaman, hükümet temsilcilerinin CEO'lardan, uygunsuz fiyat indirimleri teklif etmemelerini veya hatta araçları maliyet fiyatının altında satmamalarını istediği belirtilmişti. "Sıfır kilometreli araçlar" uygulaması, yani üreticilerin yeni araçları en çok finans şirketlerine veya ikinci el otomobil satıcılarına satması da yetkililerin gözüne batmıştı. Görüldüğü gibi Türkiye’de yaşanan ve yetkililerin müdahale ettiği sıfır araç düzenlemeleri Çin otomobil piyasasında da tekrarlanmış oldu.

Tam da küçük üreticilerin rekabette ayakta kalmasını zorlaştıran bu tür uygulamalar karşısında, Devlet Piyasa Denetleme İdaresi (SAMR), otomotiv endüstrisinde fiyat düzenlemelerine uyum için bir kılavuz taslağı yayınladı. İlgili şirketler otoritelere bu konuda görüşlerini geçtiğimiz pazartesiye kadar bildirerek görüşlerini paylaştı aynı zamanda kendilerini bağlayıcı beyanlarda bulunmuş oldu.

Somut olarak amaç, Çin otomotiv piyasasındaki fiyat düzenini istikrara kavuşturmak, adil rekabeti güvence altına almak ve tüketicileri de şirketleri de korumak. Taslak kılavuz, Çin'deki üretim ve yeni araç satışında tedarikçilerin, otomotiv üreticilerinin ve araç bayilerinin fiyatlandırmasına atıfta bulunuyor. Temelini mevcut Çin fiyatlandırma, rekabet ve damping karşıtı düzenlemeler oluşturuyor. Yükselen milli gelir seviyesi nedeniyle yıllarca tüm dünyada Çin ürünlerine anti-damping yasaları uygulanırken artık durum tersine dönmeye başlıyor. Çin, anti-damping yasalarını gündemine alıyor.

Taslakta somut olarak, fiyatların maliyet bazlı ve piyasa odaklı belirlenmesi gerektiği, aynı zamanda üreticilerin bayilerin fiyat özerkliğine saygı duyması gerektiği belirtiliyor. Bonus ve geri ödeme sistemlerinin net, şeffaf ve sözleşmeye dayalı olması vurgulanıyor. Tüm dünyada geçerli olan rekabet kurallarının Çin için de geçerli olduğu özellikle belirtiliyor.

Rekabet kurallarında en önemli başlığı piyasayı ele geçirme ve tekelleşmeye karşı düzenlemeler oluşturuyor. Yasaklanması öngörülenler arasında otomotiv üreticileri veya tedarikçiler arasındaki sabit fiyatlar veya tek tip fiyat formülü gibi fiyat anlaşmaları yer alıyor. Ayrıca, piyasayı ele geçirme veya tekelleşme amacı taşıması halinde (indirimler, fazla teslimatlar, faturalandırmadan kaçınma gibi gizli biçimler de dahil) üretim maliyetlerinin altında satış yapılması da yasaklanacak. Aynı iş koşullarında bayilere karşı fiyat ayrımcılığı yapılması da buna göre yasa dışı olacak.

Buna ek olarak, Çin’de tüketicilerden şikâyet alan bazı ücretli dijital hizmetlerin daha net bir şekilde bildirilerek örneğin ücretsiz deneme sürelerinin ne kadar süreceğinin daha açık belirtilmesi gerekiyor. Ücretli hizmetler ancak önceden ancak açıkça beyan edilmişse müşterilere fatura edilebilecek.

Kılavuz taslağı, bayiler ve satış kanalları için de net kurallar getiriyor. Buna göre fiyatlar net ve tam olarak etiketlenmeli (donanım, opsiyonlar, teslimat süresi dahil). Ayrıca, sözde bir "piyasa fiyatı" gibi yanıltıcı referans fiyatlar belirtemezler ve mevcut olmayan ürünler için sahte fırsatlar veya yanıltıcı teklifler sunamazlar. Bayiler de maliyet fiyatının altında satış yapamayacak. Çevrimiçi satış da kapsamlı kurallara tabi olacak.

Gelen haberlere göre BYD veya Xpeng gibi bazı büyük elektrikli araç üreticileri halihazırda düzenleyici kurumun taslağını desteklediklerini ve düzenlemelere uyumu güçlendireceklerini, fiyat dolandırıcılığı veya haksız rekabetten kesinlikle kaçınacaklarını açıkladılar. Diğer markaların da aynı yönde hareket etmesi bekleniyor.

Otomotiv sektörü Çin’in dünyaya entegrasyonundaki lokomotif konumuyla Çin açısından kritik bir durumda. Küresel rekabete açılan Çinli firmalar, Çin’in ekonomik temsilcisi olarak görüldüğü için kamu otoritesinin düzenlemeleri büyük önem taşıyor. Tüm dünyada oluşan algı, Çin devletinin Çinli firmaları tamamıyla kontrol eden bir konumda bulunduğu şeklinde, Çin yönetiminin de bu algıdan rahatsız olduğu pek söylenemez. Bütün bu nedenlerle rekabetin iç piyasada zarar görmesinin orta ve uzun vadede yükselen otomotiv sektöründeki kaliteyi ve ülkenin imajını olumsuz etkileyeceğini kavrayan yöneticilerin gerekli müdahaleleri yapmakta tereddüt göstermeyeceği anlaşılıyor.